رایحههای عطر
رایحه ابتدایی
شاه توت یا توت سیاه یا Blackberry میوهای دورگه که در تهیه مربا، دسر و آبمیوهها استفاده میشود. آنتی اکسیدان بالا، فیبر بالا و کالری پایین این میوه را از بقیه میوهها متمایز میکند. شاهتوت نارس رنگی قرمز دارد و عسل تهیه شده از شکوفههای درختچه شاهتوت رنگی تیره دارد. شاهتوت طعمی فوقالعاده و رایحهای ترش و عسلی دارد.
پرتقال تلخ یا Bitter Orange یکی از انواع پرتقال و مرکبات و یکی از مهمترین مرکبات مورد استفاده در صنعت عطرسازی مدرن است و همچنین منبع رایحه شکوفه پرتقال و روغن بهار نارنج یا Neroli نیز است. اصالتا برای شمال شرقی هند، مناطق میانی چین و میانمار است. این میوه در نقاط گرم جهان رشد میکند ولی با کیفیتترین عصاره از پوست پرتقال تلخ تولید شده در اسپانیا و گینه گرفته میشود. این عربها بودند که این درخت را به اسپانیا بردند و نکته جالب آن که بعضی از درختان پرتقال تلخ در اسپانیا تا 600 سال عمر دارند. اسپانیاییها نیز آن را به شمال آمریکا و فلوریدا بردند، به طوری که امروزه فلوریدا بزرگترین تولید کنن...
ترخون یا Tarragon با نام دیگر اژدهای کوچک از گروه رایحههای سبز، گیاهی و سرخسی که رایحهای شیرین و گیاهی دارد.
گشنیز یا Coriander از دسته رایحههای ادویهای دارای رایحه گیاهی، چوبی و فلفلی است و جهت تقویت کردن رایحه اولیه و میانی عطر به کار میرود. گشنیز بهخوبی با ترنج، فلفل سیاه، دارچین، راوید مریمگلی، زنجبیل، گریپ فروت، لیمو، جوز هندی، خس خس، گل یلانگ یلانگ، روغن بهار نارنج و پرتقال ترکیب میشود و در آروماتراپی (شاخهای از طب گیاهی است که در آن از برخی روغنهای گیاهی، به صورت استنشاقی یا موضعی استفاده میشود) نیز بکار میرود.
لابدانوم یا Labdanum رزینی قهوهای رنگ و چسبنده که از انواع گل لادن به دست میآید. این رزین از دوران باستان در عطرسازی و پزشکی (به عنوان مرحم) کاربرد داشته است. رزین یا اَنگُم دستهای از ترکیبات اسیدی و چسبناک است که از بسیاری از درختان، درختچهها و حیوانات ترشح میشوند. امروزه رزینها کاربرد گستردهای در عطرسازی دارند و توسط استخراج و تقطیر برگها و شاخههای گیاهان تولید میشوند. رایحهای قوی و عمیق چرم و عنبرگونه که رایحه اصلی در دسته عطرهای شیپره میباشد.
کندر یا Olibanum یا Frankincense از گروه رایحه رزینها و صمغها، شیرهای رزینی و آروماتیک که از درختان گونه Boswellia که در راستای افراسانان است، ترشح میشود و از آن در مسایل درمانی، سوزاندن جهت دود معطر، چاشنی نوشیدنی و غذا، مومیایی کردن در مصر باستان، خمیر دندان، به عنوان دافع حشرات و ... استفاده میکنند. درختان کندر معمولا 8 متر و در مناطق خشک مانند یمن، عمان، هند، سومالی، اتیوپی و کنیا رشد میکنند.
رایحه میانی
گل رز یا Rose یکی از زیباترین گلها و به نوعی شاه گلها در دنیا است. حدود 20000 گل رز در دنیا تاکنون نامگذاری شده و از قدیم استخراج گل رز وجود داشته است. ایران از اولین مناطقی است که در آن از گل رز (گل محمدی) اسانس استخراج میکردند و رازی جز اولین نفرات به حساب میآید. در عربستان و سوریه نیز از قرنها پیش این کار مرسوم بوده و طائف در عربستان و دمشق در سوریه مرکز این کار بوده است. واژه Attar در زبان انگلیسی که به معنی گل سرخ است از واژه عربی عطر گرفته شده که در زمانهای قدیم به همان اسانس استخراج شده از گل رز میگفتند. واژه Rose از زبان لاتین و کلمه Rosa وارد زبان انگلیسی وارد شده و ریشه...
گل ارکیده یا Orchid گلی که سابقه آن طبق گردههایی که از پشت زنبورها در کهربا به دست آمده، به 80 میلیون سال پیش و زمان دایناسورها برمیگردد. گلهای ارکیده برخلاف گیاه و ساقه آن بسیار نرم و ظریف هستند. بعضی از آنها در صخرهها و اکثر آنها بر روی تنه و شاخههای درختان رشد میکنند و هرگز زمین را لمس نمیکنند و رورُست (گیاهی که دوره رشد خود را بر روی گیاه دیگر بگذراند) هستند نه به معنای اینکه به درخت آسیبی وارد کند، بلکه به عنوان سطحی برای رشد از آنها استفاده میکنند. به کمی آب، نور و غذا برای رشد احتیاج دارند. به وسیله حشرات با گرده افشانی پخش و در سراسر دنیا یافت میشوند. حدود 20000 تا ...
کلاوز یا ادویه معطر میخک یا Cloves پودر ادویه مانند خشک شدهای از غنچههای باز نشده گلهای درخت میخک است. غنچههای باز نشده صورتی رنگ درخت میخک چیده شده، خشک میشوند و به رنگ قهوهای در میآیند. کلاوز اصالتا برای اندونزی است اما در سراسر دنیا در آشپزی از آنها استفاده میشود و به عنوان دافع مورچه نیز به کار میرود. کلاوز از گروه رایحههای فلفلی که بسیار معطر و خوشبو است. کلاوز به خاطر رایحه گرم، شیرین و آروماتیک بسیار محبوب است و در عطرسازی کاربرد بسیار دارد.
دارچین یا Cinnamon از گروه رایحه ادویهها که از ساقه بیرونی درختان دارچین به دست میآید. کلمه دارچین ریشهای عربی عبری دارد و برای قرنها استفاده شده است به طوری که مصریها 2000 سال قبل از میلاد مسیح از آن استفاده میکردند اما اصالتاً این ادویه برای چین است. دارچین امروزه در هندوستان، برزیل، ماداگاسکار، سریلانکا، چین، ویتنام، اندونزی و منطقه کارائیب به طور وسیع کشت میشود. دارچین رایحهای شیرین، گرم و کمی تلخ دارد.
برگ بو یا Bay Leaf برگ درخت غار که درختچهای همیشه سبز و اصالتاً برای مدیترانه است. از خشک شده این برگ در آمریکا، ایتالیا و آسیا برای پخت و پز، تهیه سس و سوپ و همچنین به عنوان دافع حشرات نیز به کار میرود. برگ بو از گروه رایحه ادویهها که رایحهای گیاهی و فلفلی دارد.
چوب درخت گایاک یا Guaiac Wood درختی کوتاه که چوب آن از سختترین چوبها و فنریترین آنها در دنیا است. از قرن 16 در آمریکا در درمان بیماری تبخال و برای حکاکی از آن استفاده شده است. مغز چوب آن رنگی قهوهای، مشکی و سبز میتواند داشته باشد و امروزه در تهیه الوار و زغال چوب از آن استفاده میشود. رایحهای دودی چوبی دارد و در عطرهای Niche از آن بیشتر استفاده میشود.
رایحه پایانی
چوب سدر یا Cedar Wood درختی همیشه سبز از خانواده درختان کاج است که اصالتا برای منطقه هیمالیا و مدیترانه میباشد. ارتفاع این درخت در بعضی مناطق به 40 متر میرسد و چوب آن به دلیل رایحه آروماتیک زیاد، دافع بید و حشرات میباشد. به همین دلیل، بسیاری از کمد و صندوقچههای چوبی را از چوب سدر میسازند. درخت سدر برگهای سوزنی و گلهای زرد دارد و پوست آن بسته به نوع درخت میتواند قرمز یا قهواهای باشد. این درخت بسته به رنگ میوه مخروطیاش به انواع مختلف تقسیم میشود. درختهای سدر حقیقی و باستانی متعلق به شمال آفریقا، کوههای آسیا هستند و در لبنان، کوههای اطلس و هیمالیا پیدا میشوند. درختهای سدر لبنا...
عود یا Oud از Agarwood به دست میآید که گرانترین چوب در دنیا است. عود عطری است که قرنها توسط چینیها، ژاپنیها، هندیها و عربها در مراسمهای مذهبی یا جشنها مورد استفاده قرار میگرفته و حتی چینیها از آن در داروسازی استفاده میکردند. در کشورهای عربی از روغن Agrawood به طور مستقیم برای عطر استفاده میکنند. عود از دسته رایحههای چوبی است و رایحهای شیرین، گرم و تلخ دارد.
خزه بلوط یا Oakmoss گونهای از گلسنگها است که در نیمکره شمالی، مخصوصاً در جنوب و مرکز اروپا، علیالخصوص فرانسه، خانه عطرسازی دنیا میروید. رایحه و ترکیبی معمول در عطرهای دسته سرخسی و شیپره است و جدا از پایدارسازی عطر، رایحهای خاکی - آروماتیک و جنگل مانند به عطر میدهد. بلوط نیز چوب بسیار خوبی دارد و دارای تند و تیز آروماتیک است.
نعنا هندی یا Patchouli گیاهی با ارتفاع حدود 60 سانتی متر تا 1 متر که از خانواده نعنا است و عمدتاً در هند میروید. نام این گیاه از زبان تمیل (Tamil) و از کلمه Pathai که به معنی سبز است، گرفته شده و رایحهای شیرین و چوبی دارد.
صمغ مر یا صمغ درخت مرمکی یا Myrrh از خانواده Burseraceae هم چون کندر یا Frankincense در موارد دارویی، در دود معطر برای مراسمهای مذهبی، عطرسازی و در کنار کندر در مصر باستان برای مومیایی کردن استفاده میشود. ریشه واژه آن از عربی و عبری قدیم گرفته شده و به معنی تلخ است. مر صمغ یا رزینی آروماتیک که از گیاه Commiphora که گونهای درختچهای گلدار و خاردار است و اصالتاً برای شمالشرقی آفریقا و شبه جزیره عربستان هست. مر هم چنین بسیار شبیه Opoponax که آن هم صمغ رزینی است، میباشد با این تفاوت که مر رایحهای تلخ و اوپوپوناکس رایحهای شیرین دارد. بهترین استفاده مر در عطرهای دسته شرقی میباشد و رای...
اوپوپوناکس یا Opoponax یا اَنگُم رزینی آدامسی و صمغی از گروه رایحه رزینها و صمغها دارای رایحهای گرم، شیرین و عسل مانند که در عطرهای شرقی برای اضافه کردن رایحه شیرین و بلسانی (وانیلی-دارچینی) استفاده میشود.
عنبرسائل یا Ambergris نشئت گرفته از والها در اقیانوس و جز مواد ارزشمند و کمیاب در عطرسازی است. رایحهای دریایی و کمی شیرین دارد و باعث پایداری در رایحه عطر میشود.
مشک یا Musk از گروه رایحههای حیوانی که باعث پایداری و رایحه گرم در عطر میشود. مشک در قدیم از آهوی تبتی گرفته میشد اما اکنون به صورت شیمیایی تهیه میشود. مشک به عنوان پایدارساز در تمام عطرها و معمولا در رایحه پایانی استفاده میشود. مشک شدت تبخیر رایحههای اصلی را کم کرده و باعث ماندگاری بیشتر عطر میگردد.